پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری روحانیت بیدار و هشیار که در رأس آن خمینی کبیر «سروش بیداری» قرار داشت، عامل تحوّلات مهمی در منطقه و جهان شد.
روحانیت با اتکای به اسلام ناب و بازسازی اندیشه دینی توانست اصلاحاتی عمیق و بنیادین در نظام، اجتماعی ما به وجود آورد که شکل‏گیری یک نظام دینی و طرح دین در قالب یک نظام در راستای همین مقوله است. هم اینک امواج خروشان انقلاب اسلامی، می‏رود تا چونان زلالی جوشیده از حوزه‏ها در یک بسترتکاملی، بساط سلطه‏گری‏شیاطین‏وبدخواهان شرق‏وغرب را برچیند و یا درهم پیچد.
بدین‏سان حوزه‏های علمیه از همان آغاز، مورد خشم استکبار جهانی قرار گرفت، چرا که آن را الهام‏بخش جاری اسلام و چشمه جوشانی می‏دانست که با فوران خود هر خار و خاشاک و ناپاکی را از سر راه اسلام و انقلاب می‏شست. حوزه که عهده‏دار تغذیه فکری، سیاسی و فرهنگی هسته‏های حزب‏اللّه‏ در سطح جهان است، به عنوان اصلیترین پایگاه فکر و فرهنگ اسلامی و مغزمتفکّر و قلب‏تپنده‏اسلام، بیش ازهر عاملی در قوت و ضعف اجتماع مؤثر است.
آنچه در پی می‏آید، بحثی است از فاضل دین‏شناس و نواندیش و پژوهشگر محقق و احیاگر هوشمند جناب آیت‏اللّه‏ هاشمی رفسنجانی که خود یکی از چهره‏های برجسته روحانیت است، درباره نقش روحانیت در شکل‏گیری و پیروزی انقلاب و رسالت کنونی آن که در دانشگاه علوم اسلامی رضوی ایراد شده و پس از پیاده شدن از نوار تنظیم گشته است.موقعیت مناسبی است که در جمع علما و طلاّب مشهد، بحثهایی جدّی را درباره روحانیّت و کار اصلی ما طلاّب، مطرح نماییم. من به عنوان یکی ازو شما، که تجربه‏هایی طولانی از دوران طلبگی در نیم قرن گذشته، و در دوران مبارزات پیش از پیروزی و کارهای اجرایی و حکومتی بعد از پیروزی انقلاب دارم، می‏توانم مطالبی را با اتکا به تجربیات خودم عرض کنم که برای حوزه‏ها، لااقل مورد توجه و بررسی باشد. با تاریخ ایران نیز کمی آشنا هستم و نقش روحانیت را در تاریخ ایران، مخصوصاً قرون اخیر، بخوبی می‏دانم و مسلّم است اگر روحانیّت متناسب با شرایط روز حرکت کند و مسائل اساسی جامعه را جدّی بگیرد، نقش اول را در تاریخ خواهد داشت. ما از روحانیت تشیّع و ایران سخن می‏گوییم و فکر می‏کنیم چنین سخنی برای روحانیّت اهل تسنّن نیز صادق باشد، اما چون درباره آنها تجربه نداریم و مورد بحث ما هم نیست، از آن صرف‏نظر می‏نماییم.